CHƯƠNG 2: HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT CANH TÁC CÂY SẦU RIÊNG – CHUẨN KỸ THUẬT

1. Mục Lục

   • MỘT SỐ LƯU Ý KHI LỰA CHỌN GIỐNG CÂY
   • KỸ THUẬT TRỒNG
   • QUẢN LÝ DINH DƯỠNG, KỸ THUẬT BÓN PHÂN VÀ HÓA CHẤT BỔ SUNG.
   • KỸ THUẬT TƯỚI NƯỚC
   • TỈA CÀNH, TẠO TÁN
   • XỬ LÝ RA HOA
   • CÁCH CHĂM SÓC KHÁC

   MỘT SỐ LƯU Ý KHI LỰA CHỌN GIỐNG CÂY

• Nhân giống: không được trồng sầu riêng bằng hạt, nên trồng sầu riêng được nhân giống vô tính (cây ghép mắt hoặc ghép cành) từ cây đầu dòng và vườn cây đầu dòng được công nhận.
• Tiêu chuẩn giống cây tốt:

+ Gốc ghép phải thẳng, đường kính gốc ghép 1.1 – 1.5 cm. Bộ rễ phát triển tốt.

+ Thân, cành, lá: Thân thẳng và vững chắc, từ 3 cành cấp 1 trở lên. Các lá ngọn đã trưởng thành xanh tốt và có hình dạng, kích thước đặc trung của giống. Chiều cao cây giống (từ mặt giá thể bầu ươm đến đỉnh chồi) từ 80cm trở lên.

+ Độ thuần, tuổi xuất vườn: Cây sản xuất phải đúng giống như tên gọi ghi trên nhãn hiệu. Cây giống phải đang sinh trưởng khỏe, không mang các loại dịch hại chính như bện thán thư, bệnh Phytopthora, rầy phấn,…

2. KỸ THUẬT TRỒNG

• Chuẩn bị đất trồng
• Đối với vùng đất trũng: tiến hành đắp mô liên tiếp, mô đất có thể có kích thước mặt mô: 0,7 – 0,8m, đáy mô: 1,0 – 1,2m, chiều cao mô: ≥ 0,5m (hằng năm đắp mô rộng theo tán cây). Vật liệu đắp mô theo tỉ lệ 1/4 phần phân chuồng ủ hoai + 3/4 phần đất màu mỡ.
• Đối với những vùng đất cao (Đông Nam Bộ và Tây Nguyên) sầu riêng được trồng ngang bằng mặt đất, nhưng đất phải được đánh rãnh xung quanh gốc để dễ tưới tiêu và thoát nước vào mùa mưa. Công tác chuẩn bị mô để trồng cây cần thực thiện hoàn chỉnh trước trồng 15 – 20 ngày.
• Trước khi trồng thì đào hố với kích thước 0,3×0,3×0,4m, trộn lớp đất vừa đào với 50 – 100g phân NPK (20-20-15 hoặc 10-15-15,…) + 0,5 – 1kg phân hữu cơ + thuốc sát trùng thoe khuyến cáo để bảo vệ bộ rễ tơ.
• Cách trồng
• Cắt bỏ đáy vật liệu lammf bầu đất, đặt cây vào hố trồng và lấp đất vừa ngang mặt bầu cây con (có thể lấp đất cao hơn mặt bầu khoản 5cm đối với vùng đất cao, thoát nước tốt).
• Cắm cọc giữ cây khỏi đổ ngã và che bóng cho cây con, chú ý không che quá 50% ánh sáng mặt trời đến với cây.

• Thời vụ trồng
• Tùy theo từng điều kiện cụ thể mà quyết định từng thời vụ trồng khác nhau. Nhưng thường cây sầu riêng được trồng vào đầu mùa mưa để giảm chi phí tưới tiêu cho vườn cây.

3. QUẢN LÝ DINH DƯỠNG, KỸ THUẬT BÓN PHÂN VÀ HÓA CHẤT BỔ SUNG.

• Quản lý phân bón
• Phải sử dụng phân bón và chất bổ sung được phép lưu hành tại Việt Nam. Nếu sử dụng phân gia súc, gia cầm làm phân bón thì phải ủ hoai mục và kiểm soát hàm lượng kim loại nặng theo quy định.

• Cần sử dụng phân bón theo nhu cầu của cây sầu riêng và kết quả phân tích các chất dinh dưỡng trong đất theo quy trình đã được khuyến cáo của cơ quan có chức năng.
• Phân bón và chất bổ sung phải giữ nguyên trong bao bì, nếu đổi sang bao bì, vật chứa khách phải ghi rõ và đầy đủ tên, hướng dẫn sử dụng, hạn sử dụng như bao bì ban đầu.
• Một số loại phân bón và chất bổ sung như: Amoni nitrat, nitrat kali, vôi sống phải được bảo quản tránh nguy cơ gay cháy nổ, làm tăng nhệt độ.
• Kỹ thuật bón phân và hóa chất bổ sung
• Thời kỳ kiến thiết cơ bản

Trong thời kỳ này sẽ sử dụng các loại phân như:

+ Phân hữu cơ: liều lượng 10 -30 kg phân chuồng hoai mục (hoặc 3-5kg hữu cơ vi sinh)/cây/năm, định kỳ 1 lần/năm. Liều lượng phân chuồng năm thứ 1 và thứ 2 khoản 10 – 20kg/cây và đến năm thứ 3, thứ 4 là 25 – 30kg/cây.

+ Phân vô cơ: có thể sử dụng phân đơn (ure, lân, kali) hoặc phân N-P-K để bón cho cây giai đoạn kiến thiết cơ bản.

+ Vôi: liều lượng 0,5 – 1kg/cây vào đầu mùa mưa. Nếu đất có pH > 6,5 thì không nên bón thêm vôi.

Sau khi trồng thây cây ra tược non đầu tiên mới tiến hành bón phân. Lượng phân bón nên chua nhỏ làm nhiều lần bón (4 – 9 lần), năm đầu tiên nên bón 6 – 9 lần/năm. Phân bón có thể pha vào nước để tướu gốc hoặc xới nhẹ xung quanh gốc để bón phân và tưới nước.

• Thời điểm kinh doanh

Sử dụng các loại phân:

+ Phân hữu cơ: phân chuồng ủ hoai được khuyến cáo bón sau thu hoạch từ 20 – 30kg/cây hoặc phân hữu cơ chế biến với kiều lượng 4 kg/cây/lần. Bón vào các thời điểm sau thu hoạch và thời kỳ nuôi trái (trái đạt khoản 70-80 ngày tuổi).

+ Phân vô cơ: Có thể sử dụng phân đơn hoặc phân bón chuyên dùng cho cây ăn quả có tỉ lệ N-P-K thay đổi phù hợp theo nhu cầu dinh dưỡng của từng giai đoạn ra hoa, đậu quả, quả phát triển và trước thu hoạch.

Khi bón hãy rải hoặc xới nhẹ quanh gốc theo hình chiếu tán cây để bón phân  và tưới nước.

4. KỸ THUẬT TƯỚI NƯỚC

Giai đoạn cây con, tưới nước để giảm tỉ lệ cây chết, giúp cây khỏe, nhanh lớn.

Giai đoạn cây ra hoa, cần tưới nước cách ngày giúp hoa phát triển tốt hạt phấn mạnh khỏe. Cần giảm khoản 2/3 lượng nước mỗi lần tưới (chu kỳ tưới không thay đổi) vào 1 tuần trước khi hoa nở giúp hạt phấn khỏe có khả năng thụ phấn, đậu quả tốt.

Sau khi đậu quả tiến hành tưới tăng dần lượng nước đến mức bình thường trở lại, giúp quả phát triển khỏe, chất lượng cao.

Tủ gốc giữ ẩm: cây sầu riêng cần sử dụng rơm hoặc cỏ khô phủ kín mô đất 1 lớp dày 3 – 5 cm, cách gốc 10 – 50cm tùy theo cây lớn hay cây nhỏ. Gốc sầu riêng khô ráo sẽ làm giảm cơ hội cho mầm bệnh tấn công vào gốc.

Trồng xen: trong những năm đầu khi cây sầu riêng chưa cho quả, nên trồng một số cây ngắn ngày hoặc cây ăn quả sinh trưởng, phát triển nhanh (như chuối, ổi…) làm cây trồng xen trên vườn sầu riêng.

5. TỈA CÀNH, TẠO TÁN

Tạo tán

Thực hiện ngay từ năm thứ nhất. Tỉa bỏ các chổi mọc từ gốc ghép, tỉa các cành mọc thấp, mọc đứng. Tỉa cành sao cho chỉ để lại một thân mọc thẳng đứng với cách cành mọc ngang (70-90 độ) đều về các hướng.

Khi cây còn nhỏ, để khoảng cách giữa các cành cấp 1 từ 8 – 10cm, cây lớn nên để > 30cm. Cành đầu tiên kể từ mặt đất phải cao hơn 70cm.

Tỉa cành

Sau thu hoạch, tỉa các cành mọc vượt, cành mọc yếu, cành bị sâu bệnh gây hại nặng, cành kiệt sức vì đã mang nhiều quả, cành mọc xen, mọc dày trong tán, cành đan giữa hai cây.

Định kỳ hai tháng 1 lần, tỉa các cành hay cụm cành mọc từ thân, cành chính, cành mọc vượt, cành mọc bên trong tán hoặc nơi không mong muốn.

6. XỬ LÝ RA HOA

Điều kiện để cây sầu riêng ra hoa và phất triển hòa là cây thật khỏe mạnh và cân đối dinh dưỡng, có giai đoạn khô hạn liên tục từ 12 – 20 ngày, ẩm độ 50 – 60%.

Bởi vậy, các bước cơ bản để xử lý ra hoa sầu riêng cần đảm bảo thực hiện các bước tạo đợt chồi mới – làm thuần già bộ lá – tạo mầm hoa – giai đoạn ra hoa một đúng chuẩn.

7. CÁCH CHĂM SÓC KHÁC

Tỉa hoa, tỉa quả

• Tỉa hoa: cây sầu riêng thường ra nhiều đợt hoa, chỉ nên giữ lại và tỉa thưa hoa của một đợt, tỉa bỏ hoa của các đợt khác.
• Tỉa quả: Công việc tỉa quả có thể được chia làm 3 lần chính như sau:

+ Lần 1: tỉa quả vào tuần thứ 5 sau khi hoa nở, tĩa thưa bớt trái trên những cành nhiều trái, trên các chùm quá nhiều trái. Cần tỉa những quả có dấu hiệu phát triển không bình thường để có thể điều chỉnh lại sự cân bằng dinh dưỡng giữa nơi cung cấp dinh dưỡng (lá) và nơi tiêu thụ dinh dưỡng (quả) để giúp quá trình phát triển, quá trình tạo thịt quả được thuận lợi.

+ Lần 3: tỉa quả và tuần thứ 7 sau khi hoa nở, lần này chỉ cắt tỉa những quả có hình dạng không đặt trưng của giống.

Khắc phục hiện tượng sượng cơm

Một số giải pháp khắc phục như sau:

+ Kích thích ra hoa sớm, tập trung, đồng loạt.

+ Vườn cây thoát nước tốt, tránh ngập úng, gốc phải thông thoáng giai đoạn nuôi trái mùa mưa đặc biệt là thời kỳ trái bắt đầu vô cơm tới thu hoạch. Tránh thu hoạch quả giai đoạn có mưa nhiều.

+ Hạn chế sự ra đọt non quá mạnh trong giai đoạn trái 75 ngày đến 100 ngày sau xã nhị. Làm thuần lá sầu riêng non càng sớm càng tốt trong giai đoạn 100 ngày về sau.

+ Hạn chế sử dụng phân chứa Clo, phun phân bón lá chưa Bo giai đoạn 15-20 ngày sau khi đậu quả để hạn chế hiện tượng cháy múi.

+ Có thẻ phun lên lá các sản phẩm như Ca-bo kết hợp các sản phẩm giàu kali giai đoạn trước thu hoạch 15 đến 20 ngày kết hợp bón gốc kali sun phát.

Xem Chương 1: Những điều cần biết trước khi trồng sầu riêng.

Xem tiếp Chương 3: